Verslag vergadering Adviesraad Sociaal Domein Goeree-Overflakkee d.d. 25 juni 2024

1. Opening

De vergadering wordt geopend om 20.20 uur met een hartelijk welkom aan de adviesraadleden, de gastspreker en de gasten. Daan, Edward, Wim en Marjolein hebben zich afgemeld.

2. Vaststelling agenda

De agenda wordt ongewijzigd vastgesteld.

3. Mededelingen

Er zijn geen mededelingen.

4. Jaarplan 2024 Integrale Aanpak Verslavingsproblematiek (IAV) en Opgroeien in een Kansrijke Omgeving (OKO)

Meis Broeders-van Drunen, senior beleidsadviseur Maatschappelijke Ontwikkelingen, en Ferry de Koning, projectleider OKO presenteren het jaarplan 2024 Integrale Aanpak Verslavingsproblematiek en Opgroeien in een Kansrijke Omgeving.

Met de Integrale Aanpak Verslavingsproblematiek (IAV) werkt de gemeente aan preventie, interventie en het tegengaan van ondermijning, met als doel dat mensen vaker gezondere keuzes maken.

Het programma bevat vier pijlers:

1. Data gedreven werken. Er wordt een dashboard ontwikkeld met cijfers van de politie, GGD en andere partijen om inzicht te krijgen in het middelengebruik op Goeree-Overflakkee.

2. Communicatie. Om gedragsverandering te realiseren, is het belangrijk om te communiceren over middelengebruik.

3. Betrokkenheid en eigenaarschap. De gemeente heeft heel veel partners nodig om gedragsverandering te realiseren.

4. Lopende projecten. Preventie, interventie en tegengaan van ondermijning. Voorheen had de gemeente alleen een rol in preventie. Die is nu uitgebreid  tot de aanpak voor mensen die al in de problemen zitten, van criminaliteit en van de verkrijgbaarheid van middelen.

De gemeente probeert op basis van deze vier pijlers te komen tot een palet van activiteiten om problemen aan te pakken.

Op de vraag of het om specifieke data van Goeree-Overflakkee gaat, antwoordt Meis dat er gegevens van het eiland en zelfs per kern worden verzameld. John vraagt aandacht voor het hardnekkige imago van Goeree-Overflakkee als het witte eiland. Van de omliggende eilanden wil men leerlingen niet hier naar school sturen. Meis is zich dat bewust. De gemeente wil de data gebruiken om het imago bij te schaven, maar het stempel is heel sterk. Sommige jongeren zien het zelfs als prestige. De gemeente gebruikt de term bewust niet, maar hij circuleert nog steeds. Dennis merkt op dat uit het rioolwateronderzoek wel amfetamineresten kwamen, wat het beeld van veelvuldig drugsgebruik bevestigde.

Opgroeien in een Kansrijke Omgeving (OKO)

Ferry de Koning geeft een toelichting op OKO, dat gericht is op jongeren van 10-18 jaar. De aanpak richt zich op school, gezin, vrienden en vrije tijd. Hierbij gaat men ervan uit dat er beschermende factoren en risicofactoren (o.a. pesten, feestjes zonder toezicht) zijn. Op basis van wetenschappelijke kennis wordt in kaart gebracht hoe de beschermende factoren gestimuleerd kunnen worden en de risico’s kunnen worden teruggedrongen, zodat een gezonde omgeving voor jongeren ontstaat. Het ontwikkelen van deze gezonde omgeving gebeurt via de OKO-cyclus:

1. meten van de situatie onder jongeren in middelbaar onderwijs;

2. informatie bespreken om te bepalen aan welke knoppen men kan draaien;

3. plannen opstellen;

4. plannen uitvoeren.

Na twee jaar begint de cyclus opnieuw.

Het verkrijgen van data blijkt moeilijker te zijn dan gedacht. De gemeente beschikt al over veel gegevens en is met veel partners in gesprek om data te verkrijgen. Op deze manier kunnen gegevens gestapeld worden en wordt per kern duidelijk wat de problemen zijn. Als iemand bijvoorbeeld onder invloed een straatverbod heeft geschonden, is alleen het straatverbod schenden een strafbaar feit. Dat hij of zij onder invloed was, wordt wel in het dossier vermeld, maar niet doorgegeven.

• Harddrugsgebruik wordt niet zozeer door jonge jongeren gebruikt. 2% van middelbaar onderwijs zegt het ooit te hebben gebruikt. Dat is weliswaar te veel, maar niet zo veel als het imago deed vermoeden. Er is slechts beperkt zicht op harddrugsgebruik onder ouderen. Het is niet bekend om wie het gaat en er wordt geen zware ontwrichtende problematiek waargenomen. Vermoed wordt dat het om een kleine groep gaat die veel gebruikt, maar dat kan niet bewezen worden.
• In 2023 is gestart met de pilot “henneptrein” om hennepkwekerijen op te rollen. Hiervoor wordt expertise vanuit de gemeente Rotterdam ingeschakeld. Ook heeft de gemeente goed contact met Stedin. Het aantal hennepkwekerijen dat de gemeente oprolt, is teruggelopen. Niet duidelijk is of er minder zijn of dat de gemeente ze niet kan vinden.
• Via “Meld een Vermoeden” kan men op Goeree-Overflakkee anoniem melden. Dit instrument is ingezet om de meldingsbereidheid te vergroten. Mensen weten veel dingen, maar melden het niet: iedereen weet hoe het zit, behalve de formele instanties.

In 2024 wordt de pilot “henneptrein” vervolgd. Ook zet de politie meer in op het drugsteam. Er zijn flink wat invallen gedaan, wat ook een preventieve werking heeft. “Meld een Vermoeden” blijft aandacht krijgen. Geprobeerd wordt om het project Skaeve Huse op Goeree-Overflakkee te ontwikkelen voor onaangepaste huurders. Sommige gemeenten verspreiden deze woningen, andere zetten ze juist bij elkaar als woonwijk.

Petra merkt op dat bij Kairos alleen mannen worden opgevangen, maar dat er voor vrouwen geen voorziening is. Meis weet dat er wordt gesproken over vrouwenopvang op het eiland. Nu worden zij opgevangen in Nissewaard, maar dat is geen goede oplossing. Er wordt nagedacht over een kleine voorziening op Goeree-Overflakkee. John merkt op dat het goed is dat zij een passende woonvorm krijgen aangeboden, maar de gezonde jeugd is ook op zoek naar een woning. Het zou mooi zijn als de gemeente alles integraal zou oppakken. Meis is het daarmee eens. De gemeente moet voorkomen dat middelengebruik een reden wordt om een woning te krijgen.

Jongeren drinken op jonge leeftijd alcohol. Op 14-jarige leeftijd heeft circa 20% al eens alcohol gedronken. Halverwege de middelbare school stijgt dit percentage flink. Veel ouders vinden het goed dat hun kinderen alcohol drinken. Het alcoholgebruik wordt vaak thuis gefaciliteerd. Ouders vinden het niet zo schadelijk en redeneren dat ze zelf vroeger ook gedronken hebben. Het is voor de gemeente moeilijk om hen hierop aan te spreken, omdat alcohol zo gecultiveerd is. Het raakt meteen aan het biertje van de volwassene zelf en dus aan hun autonomie.

John merkt op dat alcoholvrij bier de jongeren nog jonger aan het drinken zet. Dennis stelt dat de overheid het roken heeft kunnen uitbannen, maar dat dit veel tijd heeft gekost. Het is goed dat de gemeente het zich bewust is en de ouders informeert over de risico’s.

In 2023 heeft de gemeente vooral scholen ingezet, door aan te haken bij de ouderraad van de Beroeps campus en bij ouderavonden van de PM. Op ouderavonden komen vooral ouders van jonge leerlingen. Vanaf de 3 e klas neemt de ouderbetrokkenheid af. 120 ouders hebben op uitnodiging van de gemeente een webinar over het puberbrein gevolgd.

In 2024 wil de gemeente ook de ouderraden van de PM en de RGO benaderen. Er komen nieuwe webinars, die samen met het CJG worden opgezet. De bewustwordingscampagne “Laten we nuchter blijven” wordt uitgevoerd en de gemeente deelt een kaartspel uit dat is ontwikkeld om ouders handvatten te geven voor de omgang met pubers. Ook Café Gezi(e)n wordt voortgezet. De gemeente onderzoekt de kerngerichte aanpak in Ooltgensplaat. Het OJAC werkt goed. De gemeente is met de dorpsraad in gesprek om alles samen te brengen in Ooltgensplaat.

De gemeente heeft de inzet verkregen uit preventieactiviteiten. Het alcoholgebruik onder jongeren ligt ver boven het gemiddelde. De vraag is dan of de huidige inzet wel werkt: moet de gemeente intensiveren of moet ze iets anders gaan doen? Wetenschappelijke kennis over de breinontwikkeling van jongeren is daarbij nuttig en moet beter benut worden in de voorlichting.

Belangrijker dan voorlichten over de risico’s is het stimuleren van talentontwikkeling. Op basis van wetenschappelijke inzichten is het model van ontvankelijkheid ontwikkeld. De gemeente wil voor haar voorlichting meer gebruikmaken van het moment dat kinderen nog ontvankelijk zijn. Tot circa 13 jaar zeggen kinderen vaak dat ze nooit gaan roken en drinken, omdat dat slecht voor je is. In periode van 14 tot 18 jaar wordt vervolgens gefocust op talentontwikkeling om jongeren meer zelfvertrouwen te geven. Het preventieaanbod wordt nog wel gecontinueerd, omdat het onderwijs het nog niet kan loslaten. Parallel wordt er een traject opgebouwd dat aansluit bij het model van ontvankelijkheid.

Jongerenparticipatie is noodzakelijk om aansluiting te vinden bij hun behoeften en hen juiste keuzes te laten maken. In 2023 heeft de gemeente hiervoor Speaking Minds ingezet: in twee klassen van de Beroeps Campus is gesproken over ideeën voor vrijetijdsbesteding. De jongeren zijn op werkbezoek geweest bij het JAC en moesten ideeën presenteren. Ook heeft de gemeente een jongerenlabel voorbereid, zodat activiteiten voor jongeren beter zichtbaar worden. De volgende stap is dat de activiteiten ook beter in de tijd verspreid zijn. omdat het arbeidsethos zeer hoog is op Goeree-Overflakkee, wordt er een vacaturebank aan het jongerenlabel gehangen.

John vraagt of er ook wordt gekeken naar de verkrijgbaarheid van harddrugs. Meis antwoordt dat het drugsteam hier aandacht voor heeft. Op basis van invallen heeft dit team telefoons in beslag genomen om netwerken in kaart te brengen. Een van de acties is dat gebruikers die in de telefoon staan een sms krijgen met de melding waar zij voor hulp en ondersteuning terecht kunnen.

John merkt op dat organisaties zoals St. ZIJN vaak projectsubsidies voor korte periode krijgen. Hij vraagt hoe gegarandeerd kan worden dat zij blijven meedoen. Meis legt uit dat de gemeente een structurele subsidierelatie heeft met haar partners, maar dat jaarlijks prestatieafspraken gemaakt worden. De organisaties kunnen vervolgens aangeven hoe zij die gaan uitvoeren en wat dat kost.

De integrale aanpak is een traject van tien jaar. De onderzoeks- en uitwerkingsfase is nu bijna afgerond, waarna de uitvoeringsfase begint. Momenteel werkt de gemeente aan het projectplan voor de uitvoeringsfase. Zodra dit in conceptvorm gereed is, zal het naar de ASDGO worden gestuurd voor commentaar.

Rien vraagt of de gemeente voldoende medewerking van alle partners ervaart. Meis antwoordt dat men is begonnen met de meest geijkte professionals, zoals de jongerenwerkers. Inmiddels staan de neuzen dezelfde kant op en wordt het tijd om het netwerk uit te breiden.

Rien merkt op dat sportaccommodaties vaak gesloten zijn, terwijl dit locaties zijn waar jongeren terecht zouden moeten kunnen. Ferry antwoordt dat hierover gesprekken worden gevoerd met de verenigingen, maar dat het veel tijd vergt om hier verandering in aan te brengen.

Omgevingsvisie

Joël Eichler, programmamanager aantrekkelijk eiland, is verantwoordelijk voor het opstellen van de gemeentelijke omgevingsvisie. De gemeente heeft behoefte aan een beleidskader, waarin beschreven staat hoe moet worden omgegaan met de fysieke ruimte. De omgevingsvisie is de opvolger van de structuurvisie 2010 en de eilandvisie 2015. De omgevingsvisie heeft 2050 als stip op de horizon, met 2035 als tussenbeeld. Het is een blik op het fysieke domein, maar gecombineerd met sociale elementen, zoals gezondheid, mobiliteit, vitaliteit en natuur.

Op de vraag of de gemeente op basis van wensen van bewoners werkt, antwoordt Joël dat in de omgevingsvisie van alles wordt samengebracht. Het is een combinatie van provinciaal en rijksbeleid, maar ook een vertaling van economische en demografische trends. Via participatie wordt gepeild wat er leeft in de samenleving.

De gemeente is gestart met een inventarisatie van de huidige dossiers. Daaruit zijn drie hoofdopgaven uit gekomen:

• doorzetten op de duurzame ambities;
• meer inzet op kwaliteit dan op kwantiteit. Meer aandacht voor de menselijke maat; niet alleen naar het belang van ondernemers kijken maar ook naar die van inwoners;
• versterken van de huidige sociale kracht.

De omgevingsvisie wordt de kapstok voor alle visies die de gemeente heeft voor het ruimtelijk domein, zoals de woonvisie, de mobiliteitsvisie, omgevingsplannen etc. Juridisch gezien worden ze aan elkaar gekoppeld. Ingewikkeld daarbij is dat de processen parallel aan elkaar lopen en dat deze invloed op elkaar hebben. Visies die al vastgesteld zijn, worden gebruikt als input voor de omgevingsvisie. Indien nodig worden de onderliggende visies nog een keer aangepast.

Wettelijke kaders worden uiteraard als vaste waarde aangenomen, maar de gemeente vaart wel degelijk haar eigen koers. Op provinciaal wordt bijvoorbeeld bepaald dat woningbouw in de Randstad moet plaatsvinden, terwijl Goeree-Overflakkee heeft besloten om ook op verschillende locaties te gaan bouwen. De provincie staat geen woningbouw in het buitengebied toe, maar om de leefbaarheid van de kernen te garanderen, is dat op Goeree-Overflakkee wel nodig.

John merkt op dat uitbreiding van woningbouw ook binnen de kernen kan door opbouw of inbreiding. Joël is het daarmee eens en geeft als voorbeeld de technische school in Middelharnis. Daar wordt nu een andere functie voor ontwikkeld. Daarbij merk je dat de behoeften op Goeree-Overflakkee echt anders zijn dan in de Randstad. Woningen toevoegen in stedelijk gebied en dan een lagere parkeernorm hanteren, werkt niet op Goeree-Overflakkee. Hier is een ander woonmilieu nodig, zonder hoogbouw, en er is meer ruimte voor de auto nodig.

Dennis verwijst naar de visie van de Rijksbouwmeester, die aangaf dat hoger gelegen gebieden en landelijke gebieden meer bebouwd moeten worden. Hij vraagt in hoeverre zijn visie bepalend is in de keuzes die de gemeente maakt. Joël legt uit dat het Rijk 26 programma’s uitrolt, waarop alle plannen gebaseerd moeten worden. Vaak conflicteren ze met elkaar, maar de gemeente probeert er wel rekening mee te houden. De stijgende zeespiegel is geen reden om niets meer te bouwen op Goeree- Overflakkee. Wel wordt rekening gehouden met bijvoorbeeld verzilting, zodat de gemeente realistisch omgaat met de effecten van de stijgende zeespiegel. Op de vraag in hoeverre de gemeente de plannen zelf kan inkleuren, antwoordt Joël dat het nog niet zo ver is. Voor 2050 zijn de bewegingen nog niet ingevuld. Het is nog niet duidelijk wat het scenario dan is dus helemaal nog niet bekend wat de effecten op het eiland zijn.

Veel verschillende thema’s hebben effect op de omgevingsvisie. De gemeente heeft een inventarisatie gedaan en heeft participatie georganiseerd. In de volgende fase, de oplossingsfase, kan de gemeente haar ideeën toetsen aan inwoners en dergelijke.

Met de mentimeter wordt een aantal stellingen voorgelegd aan de adviesraad.

Wat is de grootste opgave waar we als gemeente voor staan als je denkt aan 2035 en 2050?

Woonbehoefte; vergrijzing; financieel tekort aanvullen; mix van voorzieningen voor alle inwoners, balans tussen natuur, wonen werken en recreëren; armoede; woningen voor alle groepen mensen, verkeersprobleem in oude kernen, natuur in stand houden, recreëren als kwaliteit behouden; passende woonvoorziening;

Hoe maken we de gemeente meer beweegvriendelijk?

1. Meer speelplekken voor kinderen

2. Meer openbaar groen

3. Maak buitenruimten toegankelijker

4. Meer fietsstraten, minder hard rijden

5. Demotiveer gebruik van auto, stimuleer wandelen en fietsen

Opgemerkt wordt dat veel wandelpaden veranderd zijn in mountainbikepaden, waardoor je nergens meer rustig kunt wandelen. Ook wordt aandacht gevraagd voor de hoge snelheid van elektrische fietsen.

Wat kan er beter op Goeree-Overflakkee?

1. Meer huizen voor de jeugd

2. Openbaar vervoer tussen de dorpen

3. Drukte op de wegen moet aangepast worden

4. Werkaanbod op het eiland

5. Meer huizen voor ouderen

6. Meer ruimte voor open landschap en natuur

7. Meer ontmoetingsruimten in de buurt

8. Kwaliteit van culturele voorzieningen

9. Te druk door toerisme

Hoe ziet u de rol van de huisarts?

1. Deze moet in elk dorp gevestigd zijn (3x).

2. Deze mag in een aantal kerndorpen gevestigd zijn (3x).

3. Deze zou online kunnen worden geraadpleegd (1x).

Hoe ziet u de plaatselijke sportclub?

1. De locatie van sportclubs kan ingezet worden voor meerdere verenigingen.

2. Elk dorp moet zijn eigen sportclubs hebben.

3. Sportclubs moeten zich specialiseren.

Welke sociale vraagstukken pakken we aan door ruimtelijke aanpassingen?

Eenzaamheid (diverse malen); elkaar kunnen vinden; bereikbare zorg; seniorenwoningen/clusterwoningen; verbinding faciliteren tussen en binnen generaties, behoud jonge generatie voor eiland, leefbaarheid op korte n lange termijn, leuke plekken voor jongeren om elkaar te ontmoeten, ouderenzorg dichtbij.

Welke andere ideeën heeft u voor de fysieke leefomgeving om mensen langer gezond te houden?

Beschikbaarheid openbaar vervoer; meer parken en omgevingen om te wandelen en te sporten; ontmoetingsruimtes in centrum van dorpen; minder gif in landbouw; meer aandacht voor sport op scholen; veel ruimte voor wonen in balans met natuur en openbaar vervoer; meer groen, maar ook het onderhoud ervan; sportverenigingen meer faciliteren; project jongeren en ouderen samen op pad, bijv. met stage; meer fietsbanen, minder lichtvervuiling;

Opgemerkt wordt dat de lantaarnpalen minder fel afgesteld kunnen worden. Joël reageert dat Goeree-Overflakkee al een relatief donker gebied is, vergeleken met de omgeving.

Joël zal de input van de ASDGO verwerken in de gemeentelijke plannen voor de omgevingsvisie.

De voorzitter dankt Meis, Ferry en Joël hartelijk voor de presentaties.

5. Verslag ASDGO d.d. 14 mei 2024

“Robotica” wordt tweemaal vervangen door “domotica”.
Het verslag van 14 mei 2024 wordt met deze wijziging vastgesteld.

6. Verslag DB d.d. 5 juni 2024

Het verslag van 5 juni 2024 wordt voor kennisgeving aangenomen.

7. Verslag TO d.d. 10 juni 2024

Het verslag van 10 juni 2024 wordt voor kennisgeving aangenomen.

8. In- en uitgaande post

Geen bijzonderheden.

9. Werkbezoeken 2024

Tijdens het werkbezoek aan Kairos op 17 september 2024 wordt ook de openbare ASDGO-vergadering gehouden. De nieuwe gemeentesecretaris / algemeen directeur Simone van Heeren sluit aan om kennis te maken met Kairos en de adviesraad.

10. Nieuwsbrief oktober 2024

Uiterlijk 26 september moet de kopij voor de nieuwsbrief worden aangeleverd.

11. Monitorings- en planningsdocument, versie 10 juni 2024

Er zijn geen actiepunten voor de adviesraad.

12. Nieuws vanuit de werkgroepen

Werkgroep Jeugd heeft een gesprek met de gemeente gevoerd. De werkgroep gaat een ongevraagd advies uitbrengen over de Jeugdwet. Dit advies wordt in de besloten vergadering behandeld. De overige werkgroepen hebben geen bijzonderheden te melden.

13. Rondvraag

John vraagt een toelichting op de begroting, omdat het bedrag voor de vergoedingen fors lager is dan volgens hem is afgesproken, doordat de vergoedingen voor TO- en DB-vergadering in mindering zijn gebracht op de subsidie. De heer Godrie legt uit dat de vergoedingen in de nieuwe verordening inclusief DB- en TO-vergadering zijn. Als de adviesraad de maximaal toegestane bedragen hanteert, komen de vergoedingen overeen met wat men gewend was. De heer Godrie had de berekening per Whatsapp doorgestuurd, maar zal dit nogmaals doen.

14. Sluiting

De vergadering wordt om 22.12 uur beëindigd.

Aanwezig: Rien van der Boom (voorzitter), Elske Vermeij, Petra de Blok, Dennis Graute, Peter Goedhart, John Waterman, Maggy van Kolck (online), Ingrid Wendt (verslag)

Afwezig met kennisgeving: Edward van Gilst, Daan Moerkerk, Wim van Veen, Marjolein Erwich

Aanwezig als gastspreker: Meis Broeders, Joël Eichler, Ferry de Koning, Eric Godrie (gemeente)