Verslag vergadering Adviesraad Sociaal Domein Goeree-Overflakkee d.d. 24 oktober 2023

1. Opening

De vergadering wordt geopend om 19.30 uur met een hartelijk welkom aan de adviesraadleden, de gastspreker en de gasten.

2. Vaststelling agenda

De agenda wordt ongewijzigd vastgesteld.

3. Mededelingen

Meis Broeders zou gastspreker zijn, maar heeft zich afgemeld vanwege ziekte. Ook Peter Goedhart en Eric Godrie hebben zich afgemeld.

4. Gastsprekers:

Ferry de Koning geeft een toelichting op het gemeentelijk beleid om verslaving tegen te gaan. Uit het rioolwateronderzoek dat de gemeente Goeree-Overflakkee in 2020 heeft laten uitvoeren, bleek dat het amfetaminegebruik op het eiland zeer hoog is. Daarop is de integrale aanpak verslaving (IVA) gestart. Naast de onderdelen interventies en ondermijning, is ook preventie een belangrijk onderdeel van de aanpak.

Hiervoor is de gemeente met het programma “Opgroeien in een kansrijke omgeving, OKO” gestart. De ambitie van OKO is dat de jeugd opgroeit in een omgeving zonder middelengebruik en dat jongeren onder de 18 jaar in 2032 geen drugs, alcohol en tabak gebruiken. De aanpak bestaat niet alleen uit standaard interventies, maar bevat een scala aan programma’s en activiteiten.

Edward vraagt hoe de gemeente betekenis geeft aan de data uit het rioolwateronderzoek. Dat er op Goeree-Overflakkee meer amfetamine wordt gebruikt dan in Amsterdam kan bijvoorbeeld komen doordat ze daar het duurdere cocaïne gebruiken. Ferry de Koning antwoordt dat de gemeente in de breedte naar de drugsproblematiek kijkt, waarbij met name wordt gefocust op het functioneren en disfunctioneren van mensen. Het gebruik op zich speelt een minder grote rol, omdat dit niet per definitie tot problemen leidt.

Het IJslandse preventiemodel vormt de basis voor OKO en wordt ingezet op zes pilotgemeenten, nadat het is vertaald naar de Nederlandse context. Gemeente, scholen, sportverenigingen, ouders en professionals werken samen om jongeren tussen 10 en 18 jaar een positieve leefomgeving en een gezonde mentale gezondheid aan te bieden. In een tweejaarlijkse cyclus wordt de stand van zaken gemeten onder jongeren, waarna passende interventies en activiteiten worden opgezet en uitgevoerd. Na twee jaar wordt de situatie opnieuw gemeten en wordt het programma bijgesteld of uitgebreid.

Bij de aanpak wordt ervan uitgegaan dat er beschermende factoren en risicofactoren zijn. Beschermende factoren zijn bijvoorbeeld afspraken tussen ouders, rolmodellen, georganiseerde vrijetijdsbesteding en duidelijke regels van ouders. Risicofactoren zijn onder andere tot laat buiten rondhangen en feestjes zonder toezicht.

Sporten bij een sportvereniging wordt vaak beschouwd als beschermende factor, maar is dat vooralsnog niet. Hoewel het goed is dat de jeugd een doel heeft en een goede sociale omgeving waar men elkaar controleert, zijn sportclubs nog lang niet altijd rook- en alcoholvrij. Bovendien wordt er gewerkt met vrijwilligers, die niet altijd een even goede omgang hebben met de jeugd.

Daan mist de rol van de gemeente in de sportsector. Multifunctionele gebouwen en zwembaden zijn in de vakantie vaak gesloten en er worden steeds minder sportactiviteiten georganiseerd. De gemeente zou dit veel beter kunnen faciliteren. Ferry de Koning zal de suggestie meenemen. De gemeente heeft inmiddels een nieuwe accounthouder voor SRGO, dus de komende tijd wordt er weer meer actie verwacht op dit dossier.

Maggy merkt op dat ze niet twijfelt aan de effectiviteit van het IJslandse model, maar zich afvraagt hoe de aanpak passend wordt gemaakt voor de situatie op Goeree-Overflakkee. De ASDGO heeft jaren terug al gesignaleerd dat de aard en de omvang van het verslavingsprobleem onbekend waren. Dat de gemeente als uitgangspunt heeft dat er pas gehandeld wordt als een verslaving tot problemen leidt, vindt zij stuitend, omdat dit niet aansluit bij de wetenschappelijke stelling die men heeft over verslaving.

Ferry de Koning reageert dat het IJslandse model wordt aangepast naar de mogelijkheden op Goeree-Overflakkee. In IJsland krijgen jongeren een vrijetijdspas uitgereikt. Dat is hier financieel niet haalbaar. Daan merkt op dat bij eilandmarketing een eilandpas klaar ligt, waar alle inwoners zich binnenkort voor kunnen melden. Hier kunnen wellicht activiteiten voor jongeren aan worden toegevoegd.

In de OKO-monitor, die ingevuld is door 1.100 jongeren, geeft 80% aan een goede gezondheid te ervaren. 2% van de jongeren heeft ooit te maken gehad met harddrugs. Voor amfetaminegebruik moet dus meer gekeken worden naar 18+ers. Jongeren onder de 18 gebruiken vooral alcohol: 52% van de leerlingen in de vierde klas geeft aan te drinken, veelal gefaciliteerd door de ouders.

John merkt op dat inwoners van andere gemeenten een negatief beeld hebben van de scholen op Goeree-Overflakkee, waardoor zij hun kinderen liever elders naar de middelbare school sturen. Het negatieve imago kost dus leerlingen. Hij vraagt hoe de gemeente aan de gegevens komt over het gebruik op scholen. Ferry de Koning antwoordt dat de gemeente van de GGD een algemene rapportage toegestuurd krijgt en zelf bij de scholen moet vragen om de rapportage per school. Die gegevens delen de scholen niet graag, maar inmiddels zijn er goede afspraken over gemaakt en ontvangt de gemeente de gevraagde gegevens.

Maggy constateert dat alle informatie is opgehaald bij de jongeren zelf. Zij kunnen sociaal wenselijke antwoorden geven. Ze vraagt of de gemeente ook andere informatiebronnen gebruikt, voordat ze conclusies trekt over de aard en de omvang van het probleem. Ferry de Koning antwoordt dat de monitor op school de voornaamste gegevensbron is, maar dat er ook met de politie en jongerenwerkers gesprekken worden gevoerd. De politie mag echter veel gegevens niet delen en de sportcombinatiefunctionaris houdt weinig data bij.

De voorzitter veronderstelt dat het op deze manier moeilijk is om een integrale aanpak van de grond te krijgen. Ferry de Koning is het daar niet mee eens. Alle partijen zijn goed aangehaakt en de gemeente mag alle beschikbare informatie gebruiken. Het lukt echter nog niet om alle gegevens in een dashboard op te nemen. Tegelijkertijd worden er al allerlei interventies ingezet. Ook met huisartsen, schoolbesturen, zorggroep Haringvliet, Oostwest Wonen wordt overleg gevoerd.

Wim vraagt of huisartsen, politie en dergelijke de uitkomsten van de OKO- monitor herkennen. Ferry de Koning antwoordt dat er contact is met een kinderarts die gegevens aanlevert over alcoholvergiftigingsgevallen. Zij erkent dat het middelengebruik vooral om alcohol gaat.

Willeke Moerkerk voegt eraan toe dat de gemeente vanuit OKO ook in gesprek is met twee derde klassen op de Beroepscampus. Zij herkent de cijfers uit deze gesprekken. Leerlingen zijn er heel open over en vertellen wat ze gebruiken. Ze is daarom niet bang dat er vooral sociaal wenselijke antwoorden worden gegeven.

Maggy stelt dat het waardevol is om dergelijke gesprekken te voeren, maar benadrukt dat het geen onderbouwd wetenschappelijk onderzoek is. Het is slechts één perspectief, namelijk dat van de scholieren. De gemeente heeft meerdere informatiebronnen nodig om haar beleid op te baseren. De politie en jeugdhulpverlening beschikken over data, die de gemeente echt kan krijgen als er goede afspraken worden gemaakt. Ferry de Koning vindt het een terecht punt. De gemeente heeft echter contact met veel partijen en is bezig om uit verschillende bronnen data te verkrijgen om in het dashboard te verwerken. Hij verwacht in mei/juni 2024 een eerste versie van het dashboard te kunnen presenteren.

John vraagt of het werkelijk zo ernstig gesteld is met de kinderen op Goeree-Overflakkee dat bijna iedereen hulp en begeleiding nodig heeft. Ferry de Koning benadrukt dat de gemeente juist inzichtelijk wil maken wat er allemaal al beschikbaar is voor jongeren en of dat bruikbaar is. De gemeente zet vooral in op activiteiten om een gezonde leefomgeving te creëren en niet zozeer op zorgtrajecten.

Marjolein vraagt in hoeverre de ouders in het geheel worden betrokken. Het lijkt erop dat de betrokkenheid door ouders nogal vrijblijvend is en vraagt hoe dit veranderd kan worden. Ferry de Koning antwoordt dat er een webinar voor ouders wordt georganiseerd, waarvoor al 100 mensen zich hebben ingeschreven. Ook haakt de gemeente aan bij een klankbordgroep op scholen.

Een probleem is wel dat de ouders voor wie de informatie het meest relevant is, niet naar de informatieavonden komen.

Petra merkt op dat de ASDGO in 2019 een enquête heeft uitgezet. Daaruit bleek al dat dit alles nodig was: meer uitgaansgelegenheden voor jongeren, meer te doen op het eiland etc. Het duurt wel lang voordat de gemeente iets aan de situatie verbetert. Ferry de Koning hoopt dat het jongerenlabel en de activiteitenkalender gaan helpen om jongeren meer activiteiten aan te bieden.

De voorzitter vraagt waarom het rioolwateronderzoek niet opnieuw wordt uitgevoerd om te zien wat de huidige stand van zaken is. Ferry de Koning antwoordt dat het een heel duur onderzoek is en dat de gemeente haar budget liever inzet voor positieve ontwikkelingen. Volgens Petra is het via het waterschap vrij eenvoudig om zo’n onderzoek uit te voeren. Wim voegt eraan toe dat het rioolwateronderzoek veel positiever zou moeten uitvallen als alcohol het belangrijkste middel is dat wordt gebruikt.

De voorzitter komt terug op het uitgangspunt van functioneren versus disfunctioneren. Hij twijfelt of dat een goed uitgangspunt is. Ouders moeten soms ’s nachts achterhalen waar hun kinderen uithangen. Dat zit nog vóór het stadium van disfunctioneren, maar is ook heel belangrijk.

Daan merkt op dat het vaak over verschillende groepen gaat. De gemeente heeft de meeste invloed op een zinvolle invulling van de vrijetijd. De KNVB is bijvoorbeeld heel actief op het gebied van antirookbeleid, dus dat kan de gemeente eenvoudig inzetten bij de voetbalvereniging.

De voorzitter dankt de gastsprekers hartelijk voor hun bijdrage.

5. Verslag openbare vergadering ASDGO d.d. 19 september 2023

Bij agendapunt 4 wordt “De adviesraad geeft terechte kritiek, bijvoorbeeld over het taalgebruik van ambtenaren” gewijzigd in “De adviesraad geeft terechte kritiek, bijvoorbeeld over het ambtelijk taalgebruik”. Het verslag d.d. 19 september 2023 wordt met deze wijziging vastgesteld.

6. Verslag DB d.d. 04 oktober 2023

Het DB verslag d.d. 4 oktober 2023 wordt voor kennisgeving aangenomen

7. Verslag TO d.d. 11 oktober 2023

Het TO verslag d.d. 11 oktober 2023 wordt voor kennisgeving aangenomen

8. Inkomende en uitgaande post

Petra heeft vandaag een uitnodiging ontvangen en doorgestuurd voor een spiegelbijeenkomst over toegang naar jeugdhulp op 8 november 2023. Zij gaat erheen als toehoorder, ook andere leden kunnen aansluiten als ze willen.

9. Vergaderrooster 2023

Geen bijzonderheden

10. Nieuwsbrief

Half december wordt er een nieuwsbrief uitgebracht. Iedereen wordt verzocht om voor 1 december kopij aan te leveren. (actiepunt)

11. Jaarplan 2024

Het concept-jaarplan wordt in de besloten vergadering besproken

12. Jaarverslag 2023

Het DB zal een concept-jaarverslag opstellen ter bespreking in het besloten gedeelte van de ASDGO-vergadering van 21 november.

13. Monitorings- en planningsdocument versie oktober 2023

De ASDGO heeft de sport- en cultuurnota nog niet ontvangen. Dit is de laatste nota voor dit jaar. Dennis vindt het vreemd dat Rick Postema vlak voordat de sportnota geleverd moet worden, plotseling vertrokken is en hoort graag hoe de gemeente hiermee omgaat. De voorzitter zal deze vraag in het TO aan de wethouder voorleggen. (actiepunt)

14. Nieuws vanuit de werkgroepen

Petra meldt dat de werkgroep jeugd nog steeds wacht op een afspraak met de gemeente. Vanuit de overige werkgroepen zijn er geen bijzonderheden te melden.

15. Rondvraag

Ferry de Koning meldt dat de gemeente bezig is met positief jeugdbeleid. Dit is geen beleidsdocument, maar een soort handelingskader. Hij vraagt of de ASDGO ook over een dergelijk document wil adviseren. De voorzitter antwoordt dat de adviesraad het graag ter advisering ontvangt.

Willeke is benieuwd hoe de ASDGO de samenwerking ervaart en of er tips zijn voor de gemeente. Wat zijn punten waarover de gemeente moet nadenken of waarmee zou de ASDGO geholpen zijn? Hoe kan de gemeente de participatie beter vormgeven? Maggy legt uit dat het prettig is om al vroeg in het traject betrokken te worden bij het gemeentebeleid. Dat werkt beter dan wachten totdat een beleidsnota klaar is en er een formeel advies moet worden aangevraagd. Met name op jeugdbeleid verloopt die samenwerking stroef. Volgens Dennis is er veel verbeterd door de rol die Eric Godrie heeft gepakt. Hij heeft binnen de gemeente duidelijk gemaakt dat advisering een verplichting is. In de regionale adviesraad is een ambtelijk medewerker aan de adviesraad toegevoegd als schakel tussen adviesraad en gemeente. Dat werkt nog beter, doordat aan deze medewerker uren beschikbaar gesteld worden.

Edward adviseert de gemeente om de adviezen op oude plannen die de gemeente integreert in nieuw beleid opnieuw te lezen, omdat veel aspecten van deze adviezen ook gelden voor nieuwe nota’s en nieuw beleid.

16. Sluiting

De vergadering wordt om 20.57 uur beëindigd.

Afspraken:

Volgende DB vergadering 31 oktober 2023
Volgende TO vergadering 08 november 2023
Volgende vergadering 21 november 2023

Aanwezig: Rien van der Boom (voorzitter), Dennis Graute, Marjolein Erwich, Maggy van Kolck, Daan Moerkerk, John Waterman, Petra de Blok, Edward van Gilst, Wim van Veen, Ingrid Wendt (verslag)

Aanwezig als gastspreker: Ferry de Koning

Aanwezig als toehoorder: Willeke Moerkerk, Lotte (allemaal gemeente GO)

Voorzitter: Rien van der Boom

Secretaris: Petra de Blok van Gurp