Verslag vergadering Adviesraad Sociaal Domein Goeree-Overflakkee d.d. 24 oktober 2017

1. Opening

De voorzitter opent de vergadering om 19.35 uur en heet de leden van de Adviesraad en de gasten op de publieke tribune van harte welkom.

2. Presentatie over empowerment van kwetsbare ouderen

Prof.dr. Anja Machielse (University of Humanistic Studies Utrecht) vertelt over empowerment van kwetsbare ouderen. Empowerment houdt in dat niet alleen de positie van ouderen wordt versterkt, maar ook dat de samenleving dusdanig wordt aangepast, dat ouderen hierin beter kunnen leven. 

Via interviews en kwalitatief onderzoek probeert Anja Machielse de leefwereld van ouderen in beeld te brengen. Veel ouderen zijn ongelukkig. Zo sprak zij een man van 88 jaar die een actief leven met een goede baan had gehad. Na het overlijden van zijn vrouw lukte het hem niet meer om gelukkig te zijn. Hij had weinig sociale contacten, terwijl die noodzakelijk zijn voor mensen om zich goed te voelen. Ze voorzien in fundamentele sociale bestaansvoorwaarden: ze bepalen hoe iemand zijn leven leidt. Ze zijn belangrijk voor het zelfbeeld, zelfvertrouwen en eigenwaarde. Mensen die teruggetrokken leven, hebben minder zelfrespect en eigenwaarde. Sociale relaties zijn ook belangrijk voor sociale integratie: je hoort ergens bij. Verder geven ze (praktische en emotionele) steun en gezelschap. Sociale contacten zijn belangrijk voor mensen van alle leeftijden en vormen het sociaal kapitaal. Bij ouderen speelt vooral het gebrek aan contacten. Daardoor zijn zij sociaal kwetsbaar. De omvang van iemands sociale netwerk is minder belangrijk dan de kwaliteit. Die hangt af van de persoonlijke behoeften: de een heeft vaak behoefte aan een oppervlakkig praatje, de ander heeft liever met een klein aantal mensen een diepgaand gesprek.

Er is een verschil tussen eenzaamheid en sociaal isolement. Bij eenzaamheid gaat het om een gevoel dat iedereen op elk moment kan hebben. Een sociaal isolement is het ontbreken van een netwerk. Mensen die alleen zijn, zijn niet per definitie eenzaam en andersom. 38% van de bevolking voelt zich eenzaam, waarvan 8% ernstig eenzaam. Onder 75-plussers is 60% eenzaam, waarvan 10% ernstig eenzaam. 75 jaar is een kantelpunt, doordat vrienden en familie wegvallen, men minder mobiel wordt en/of gezondheidsproblemen krijgt en men minder te besteden heeft. Daarnaast verleent men vaak (langdurig) mantelzorg, wat veel tijd en energie kost waardoor men minder tijd heeft om het sociale netwerk op orde te houden. Vooral vrouwen van 70-75 jaar zijn soms serie mantelzorger: zij zorgden hun hele leven voor anderen en blijven uiteindelijk alleen achter. 

De overheid stimuleert zelfredzaamheid: zelfstandig leven zonder professionele ondersteuning. Veel gemeenten bieden steun aan ouderen om zelfredzaam te blijven, maar verwacht wel dat men ook een beroep doet op het eigen sociale netwerk. Alleen op die manier is het vol te houden om langer thuis te blijven. Veel ouderen willen praktische hulp echter niet van hun eigen netwerk ontvangen. Ze willen hun sociale netwerk gebruiken voor liefde, vriendschap, en kwetsbaar kunnen zijn.

Het sociale netwerk wordt belangrijker naarmate mensen ouder worden, maar juist dan wordt het netwerk kleiner. Welke mogelijkheden heb je als oudere nog om een nieuw netwerk op te bouwen? Ouderen voelen dat ze er niet meer bij horen, terwijl ze dat wel graag willen. Als mensen gezondheidsproblemen krijgen, verwateren veel contacten. Ook als ouderen eenzaam of verdrietig zijn, willen vrienden niet meer komen. Het kleiner worden van het netwerk kan leiden tot eenzaamheid.

Eenzaamheid is een ingrijpende emotie die op langere termijn tot gezondheidsproblemen, somberheid en slapeloosheid kan leiden. Ouderen die niet veel meer kunnen bijdragen aan de samenleving hebben vaak moeite met discussies die over ouderen worden gevoerd. De beeldvorming van ouderen heeft veel impact op hun zelfbeeld. Ze leidt tot vervreemding, gevoel van overbodigheid, uitsluiting en het gevoel van voltooid leven.

Zelfredzaamheid is eigenlijk de mate waarin iemand kan omgaan met (de gevolgen van) beperkingen. Om zelfredzaam te blijven is het sociale netwerk cruciaal. Persoonlijke aandacht is daarbij belangrijker dan praktische hulp, bijvoorbeeld van de thuishulp, buren, of familie. Men voelt dat men er nog toe doet, en kan daardoor beter omgaan met de situatie. Het maakt mensen veerkrachtiger en weerbaarder.

De Adviesraad vraagt advies over geschikte woonvormen. Vroeger zorgden de “gezonde” bewoners in een bejaardenhuis voor de “ouderen”. Anja Machielse antwoordt dat er volop wordt geëxperimenteerd met kleinschalige woonvormen. Deze worden altijd door mensen zelf georganiseerd, maar je hebt ouderen nodig die de competenties en financiën hebben om dit op te zetten. Als een woonproject wordt opgezet door een woningcorporatie met sociale huur, ontstaat vanzelf de structuur van een dorp: veel mensen doen niet mee aan de activiteiten, het sociale contact ontstaat niet vanzelf. Ook het samenleven door jongeren en ouderen lijkt mooi, maar zij leggen ook nauwelijks relaties uit zichzelf.

De sociale steun heeft ook te maken met de zorgindicatie. Als iemand geen praktische steun nodig heeft, krijgt hij ook geen sociale steun. Volgens Anja Machielse moet bij elke hulpvraag worden gekeken wie welke rol kan vervullen. Mensen komen zelf nooit met een hulpvraag over het sociale gedeelte, want mensen die langdurig eenzaam zijn, schamen zich. Ook denken ze dat een ander er niets aan kan doen. Ze weten niet dat ze er hulp om kunnen vragen.

Gevraagd wordt wat de oplossing zou zijn om eenzaamheid tegen te gaan. Is het een variatie van allerlei oplossingen, een lappendeken van initiatieven, of vraagt het om gestructureerd beleid?

Volgens Anja Machielse is de lappendeken van professionele hulp en vrijwilligers heel belangrijk. Er is geen standaardoplossing, want de achtergronden en behoeften verschillen sterk. Wel is het belangrijk dat de verschillende partijen elkaar kennen. De sociale kaart moet duidelijk zijn, zodat professionals weten waar behoefte aan is. Als mensen nog wat jonger zijn, is het gemakkelijker om nieuwe contacten tot stand te brengen. Voorkomen moet worden dat men in een negatieve spiraal van eenzaamheid komt. Eenzaamheid wordt overigens niet sterker, maar er komt wel meer aandacht voor, omdat de negatieve gevolgen steeds duidelijker worden. Ook brengen mensen langer in eenzaamheid door, doordat ze steeds ouder worden en door de individualisering. Voor ouderen wordt de leefwereld kleiner, waardoor ze afhankelijk zijn van lokale contacten: die hoeven niet heel intensief te zijn. Weten wie er in de straat wonen, geeft al een veilig gevoel.

3. Mededelingen

Piet is met kennisgeving afwezig. De gemeente heeft diverse malen geprobeerd om met Roy de Haan in contact gekomen, maar dat is niet gelukt. Daarna is besloten tot ontslag. De Adviesraad krijgt geen kopie van de brief vanwege privacyregels.

4. Vaststellen agenda

De agenda wordt ongewijzigd vastgesteld.

5. Ingekomen en uitgaande stukken

De eilandtour REZO gaat niet door in verband met het lage aantal aanmeldingen. Ook het Pact van Flakkee is afgelast. Er wordt een nieuwe datum vastgesteld.

6. Kandidaten Adviesraad

De sollicitatiecommissie heeft twee kandidaten gesproken. Meer geschikte aanmeldingen waren er niet. Dennis heeft onlangs nog twee mensen gevraagd om te solliciteren.

7. Routing adviesaanvraag voor werkgroep of incidenteel

Een adviesaanvraag wordt altijd verspreid onder alle Adviesraadleden, met het verzoek aan de betreffende werkgroep of deze het wil oppakken. Iedereen kan input leveren bij de werkgroep. Het kan zijn dat een aanvraag in geen enkele werkgroep past, of dat het onderwerp de werkgroepen overstijgt.

Overwogen wordt om de werkgroepen opnieuw in te delen, zodat ze het gehele sociale domein bestrijken. Dit kan het beste gebeuren als de nieuwe Adviesraadleden zijn aangenomen. Ruud stelt voor om drie werkgroepen te maken: Jeugd, Participatie en Wmo. Deze zijn er echter al. In de decembervergadering zal hierover gediscussieerd worden.

Op de vraag hoe de routing verloopt als de Adviesraad ongevraagd advies uitbrengt, wordt voor de verschillende soorten advies een aparte routing uitgeschreven.

8. Communicatie onderling en routing van verslagen

In mei zijn afspraken gemaakt over de communicatie, maar de secretaris ontvangt vaak geen kopieën van de werkgroep verslagen. Ook wil hij graag de hoogte gesteld worden als er overleggen zijn. Afgesproken wordt om alle verslagen rond te mailen en daarna in Dropbox te zetten.

9. Vergaderschema 2018

Het vergaderschema is als volgt:

DB-vergadering: 23 januari, 13 maart, 17 april, 5 juni, 21 augustus, 9 oktober, 4 december. 

TO-vergadering: 29 januari, 21 maart, 25 april, 13 juni, 29 augustus, 17 oktober, 12 december.

ASDGO: 13 februari, 27 maart, 15 mei, 19 juni, 4 september, 23 oktober, 18 december.

Op 13 februari begint de vergadering om 19.00 uur en komt wethouder De Jong. Het vergaderschema 2018 wordt vastgesteld.

10. Jaarplan 2018

Besloten wordt om de discussie over de werkgroepen uit te stellen tot februari 2018, omdat dan meteen met de nieuwe Adviesraadleden over de verdeling kan worden gesproken. Het jaarplan 2018 wordt vastgesteld en zal in de huidige vorm aan de gemeente worden gestuurd. Toegevoegd wordt dat de indeling van werkgroepen eind 2017/begin 2018 wordt heroverwogen.

11. Begroting 2018

Sylvia licht de conceptbegroting toe. De uitgaven voor automatisering zijn hoger dan begroot, dus voor 2018 is deze post wat ruimer begroot. De wethouder heeft aangegeven dat de totaalbegroting niet verhoogd kan worden omdat de gemeentelijke begroting 2018 al is vastgesteld. Als er meer budget nodig is, moet dat apart worden aangevraagd.

Besloten wordt om voor maart 2018 aan te geven hoeveel budget er nodig is voor 2019, zodat het in de gemeentelijke begroting kan worden opgenomen. Overwogen zal worden om een meerjarenbegroting op te stellen, maar dan is er ook een meerjarenplan nodig.

Afgesproken wordt dat het totaalbedrag van € 20.000 wordt gehandhaafd en dat op de begroting wordt aangegeven dat de gemeente € 18.000 heeft toegezegd en de rest apart moet worden aangevraagd als dit bedrag wordt overschreden.

Contract Jan-Willem v.d. Meij

Het contract voor de website is wederom afgesloten met J.W. van der Mey. Hij verzorgt in 2018 zevenmaal de agenda, het verslag en de nieuwsbrief, en eenmaal een jaarplan en jaarverslag. Voor overige werkzaamheden rekent hij een uurtarief.

De adviesraad gaat akkoord met het contract.

12. Aftreden Sylvia Verwijs per 31 december 2017

Sylvia heeft besloten te stoppen met haar lidmaatschap aan de Adviesraad, vanwege haar andere werkzaamheden.

13. Opvolging penningmeester

Besloten wordt dat Marjo in 2018 het penningmeesterschap voert. Haar termijn loopt eind 2018 af, dus volgend jaar moet er een nieuwe penningmeester worden aangesteld.

14. Rapportage werkgroepen

Diana heeft de vergadering van de dorpsraad Dirksland bijgewoond en doet verslag.

Dennis en Marissa hebben een gesprek gehad met mevrouw Pilon over verslavingspreventie. In 2018 moet de nieuwe nota voor verslaving en preventie klaar zijn. Onlangs heeft de gemeente een informatieavond georganiseerd naar aanleiding van overmatig alcoholgebruik door 13- en 14-jarigen. 

De avond is matig bezocht. Greet herkent dit. Op scholen worden voorlichtingsbijeenkomsten ook slecht bezocht. Leerlingen volgen een verplicht programma, horen het aan maar er is geen meting of het programma iets toevoegt. Er komt een enquête wat de leerling ervan vindt.

Het gemeentelijk vrijwilligersbeleid is overgedragen aan mevrouw Pilon. Zij zou contact opnemen voor een kennismaking, maar dat is nog niet gebeurd. Het project preventie en vroeg signalering is niet op tijd klaar voor een adviesaanvraag. De pilot in Den Bommel is nog niet van start gegaan, omdat de gemeente het wil koppelen aan de Omgevingswet. Ook andere pilots lopen vertraging op, doordat de werkzaamheden van mevrouw Meijs overgedragen zijn aan mevrouw Hegen.

Marjo is via CNV betrokken bij Grip op je knip: een zeer succesvol project om mensen uit de schulden te houden. Het is mogelijk om medewerkers van dit project uit te nodigen voor een presentatie.

15. Verslag vergadering ASDGO d.d. 29 augustus 2017

Het verslag wordt ongewijzigd vastgesteld.

16. Verslag vergadering DB d.d. 9 oktober 2017

Ruud vraagt naar het kwaliteitsdocument. Cor legt uit dat hij tijdens zijn zoektocht naar een cursus op een document stuitte met punten waaraan Adviesraadleden moeten voldoen. Hij zal een dergelijk document opstellen en agenderen voor de volgende vergadering. Diana stelt voor om nieuwe leden een buddy te geven die hen inwerkt en wegwijs maakt.

De adviesraad neemt het verslag voor kennisgeving aan.

17. Verslag vergadering TO d.d. 18 oktober 2017

Greet merkt op over punt 11 dat in het TO werd gerefereerd aan een overleg dat zij op 5 juli heeft gehad met de wethouder en de heer Van Nimwegen. In het TO geeft de wethouder ineens aan dat hij verder wil spreken over het JOT, terwijl zij inmiddels allang heeft aangegeven dat het nu beter loopt. Overigens heeft de voorzitter van de Adviesraad gezegd dat hij dit geen goed idee vindt.

Ruud zegt over punt 5c dat hij het een bijzondere move vindt dat Veilig Thuis mensen wil toevoegen aan de gemeentelijke organisatie, via het sociaal team GO. Hij stelt voor te overwegen om ongevraagd advies hierover uit te brengen. Ton weet dat de gemeente de hulpvraag niet aankan en daarom genoodzaakt is om het JOT uit te breiden. Afgesproken wordt dat Ruud voor het volgende TO een standpunt aanlevert.

Op 8 november is de evaluatiebijeenkomst sociaal domein. Er is nog geen agenda beschikbaar.

De Adviesraad neemt het verslag voor kennisgeving aan.

18. Paulina.nu

Marita Dogterom en Jan-Peter Robijn willen in contact komen met de Adviesraad en zullen binnenkort een presentatie komen houden over zorginnovatie. Het onderwerp komt volgende keer op de agenda.

19. Omgevingswet

De invoering van Omgevingswet is uitgesteld, maar bevat thema’s in het sociaal domein, zoals preventie, innovatie e-health, excellente zorg.

20. Rondvraag

Marjo heeft gehoord dat de gemeente iemand adviseerde om haar verslaafde zoon uit te schrijven om zo financiële problemen te voorkomen. Afgesproken wordt dat Marjo de casus op de mail zet voor behandeling in het volgende TO.

Greet vraagt om een overzicht van de nieuwe contactpersonen bij de gemeente. Volgens Jan is er nog weinig definitief bekend. Wat hij weet, heeft hij doorgestuurd.

Afscheid Jantine

Helaas moet de adviesraad vanavond afscheid nemen van Jantine. Zij heeft besloten om haar lidmaatschap stop te zetten. De raad betreurt dit zeer, vooral omdat zij altijd een heel snelle reactie gaf, taalvaardig en to the point was, goed op de hoogte en accuraat. De adviesraad kan haar eigenlijk niet missen en dankt haar hartelijk voor haar inzet voor de gemeenschap.

Jantine dankt de voorzitter voor de mooie woorden, maar ze moet een pas op de plaats maken en wat rustiger aan doen. Ze dankt iedereen voor de samenwerking en wenst hen rust, wijsheid en doorzettingsvermogen toe.

21. Sluiting

De vergadering wordt gesloten om 22.15 uur.

Aanwezig: Cor Hameeteman (voorzitter), Ruud Bouman, Marjo van Maurik, Ton Roos, Jan Oomkes, Marissa Tanis, Dennis Graute, Marja van Maurik-de Munck, Sylvia Verwijs, Greet Karssies van Houwelingen, Diana Nuy-Meijer, Jantine de Kuijper, Ingrid Wendt

Aanwezig als toehoorder de heer v.d. Kamp.… 

Voorzitter: Cor Hameeteman

Secretaris: Jan Oomkes