Verslag vergadering Adviesraad Sociaal Domein d.d. 6 december 2016

1. Opening en mededelingen

De voorzitter opent de eerste vergadering om 19.30 uur en heet de leden van de adviesraad en de gasten op de publieke tribune van harte welkom. Marissa en Marjo hebben zich afgemeld. Als gastspreker is Annie van Ree van Vluchtelingenwerk aanwezig. Zij wordt van harte welkom geheten.

2. Vluchtelingenwerk op Goeree-Overflakkee

Annie van Ree geeft een toelichting op het werk van Vluchtelingenwerk Nederland. Miljoenen mensen zijn op de vlucht. De meesten worden in de buurt van hun thuisland opgevangen. Een aantal vlucht door, waarvan een klein deel in Nederland terechtkomt. Een vluchteling moet hij zich aanmelden in Ter Apel of een ander aanmeldingscentrum. Hij wordt door de IND verhoord, waarna bepaald wordt of hij als vluchteling wordt erkend. 30% wordt teruggestuurd, bijvoorbeeld omdat zij zich al in een ander land gemeld hebben. De groei van de vluchtelingenstroom was vorig jaar groot, maar lang niet zo groot als in de jaren negentig tijdens de oorlog in Joegoslavië. Het lijkt erop dat het aantal vluchtelingen volgend jaar gaat dalen.

Als iemand in Nederland komt, is Vluchtelingenwerk meteen aanwezig bij de verhoren door de IND voor juridische begeleiding. Na erkenning is de vluchteling statushouder en gaat hij naar een azc totdat er een woning vrijkomt. Voor de opvang van vluchtelingen is op landelijk niveau een verdeelsleutel gemaakt: elke gemeente moet een aantal statushouders huisvesten. Goeree-Overflakkee moest in 2016 125 statushouders opvangen. Er zijn echter onvoldoende geschikte woningen. In december wordt nog een inhaalslag gemaakt, waardoor in totaal waarschijnlijk 60 statushouders kunnen worden gehuisvest. Besloten is om tijdelijk vijf mensen in één woning te plaatsen. Dit zijn mensen die gezinshereniging hebben aangevraagd. Als hun families komen, krijgen zij zo snel mogelijk een eengezinswoning toegewezen. Zolang die niet beschikbaar is, verblijft de statushouder in de tijdelijke woning en de overgekomen familieleden in het azc. Per jaar komen er ook 500 vluchtelingen op uitnodiging naar Nederland. Hiervan zijn er zeven naar Goeree-Overflakkee gekomen. Ze komen rechtstreeks uit een vluchtelingenkamp en worden door Vluchtelingenwerk opgevangen.

Vluchtelingenwerk bereidt de statushouders voor op de asielprocedure, gaat op zoek naar familieleden, onderbouwt de asielaanvraag, biedt een luisterend oor, informeert de vluchteling over mogelijke terugkeer en woont de verhoren van de IND bij. Kortom: de organisatie helpt de statushouder om een nieuw bestaan op te bouwen. Er is ook veel aandacht voor de kinderen die meekomen. Vluchtelingenwerk zorgt onder andere voor animatie, lichamelijke en geestelijke zorg en onderwijs.

Als iemand op Goeree-Overflakkee een woning krijgt toegewezen, gaat de decentrale organisatie van Vluchtelingenwerk in overleg met de gemeente en de woningbouwvereniging en zorgt ervoor dat er een vrijwilliger meegaat voor de administratie. Vervolgens wordt samen gekeken wat er nodig is om de woning in te richten: geen overdreven luxe, maar gewoon wat nodig is. Als criterium geldt dat men moet kunnen leven zoals men in Nederland gewend is als men net op zichzelf gaat wonen. Vaak worden tweedehands meubelen aangeboden.

Nederland kent heel veel regels en papieren, die vaak onbegrijpelijk zijn voor vluchtelingen. Vluchtelingenwerk legt aan cliënten uit hoe wij omgaan met regels. De organisatie begeleidt de vluchtelingen een jaar, waarna ze zich moeten kunnen redden. Sommigen blijven echter langer afhankelijk van Vluchtelingenwerk, bijvoorbeeld doordat ze de taal onvoldoende machtig zijn.

Op kantoor werken tien maatschappelijk begeleiders en vrijwilligers die minimaal twee dagen per week worden ingezet. Eigenlijk zou het betaald werk moeten zijn, want men maakt veel uren en doet verantwoordelijk werk. Een vaste groep vrijwilligers vormt de kern. Daarnaast werkt een aantal mensen kortere tijd bij Vluchtelingenwerk, bijvoorbeeld als opstap naar betaald werk.

Statushouders kunnen bij twee organisaties op Goeree-Overflakkee een inburgeringscursus volgen. Binnen drie jaar na huisvesting moeten ze hun inburgeringsdiploma halen. Dat is niet voor iedereen haalbaar. Indien nodig krijgen ze een taalcoach aangewezen van Vluchtelingenwerk aangeboden. Vluchtelingen moeten allemaal een participatieverklaring tekenen waarin de Nederlandse waarden en normen worden uitgelegd in hun eigen taal. Vluchtelingenwerk geeft workshops hierover.

Tijdens de eerste zes weken ontvangen statushouders nog geen uitkering en toeslagen, waardoor zij afhankelijk zijn van de voedselbank. Vluchtelingenwerk brengt de voedselpakketten rond, omdat statushouders meestal geen auto en/of fiets hebben om deze zelf op te halen. Tot slot helpt Vluchtelingenwerk met het zoeken naar werk.

Vluchtelingenwerk is gevestigd op Binnenweg 5, Sommelsdijk.

Op de vraag hoe moeilijk het is om vrijwilligers te vinden, antwoordt Annie van Ree dat zij zelf sinds augustus 2015 voor de organisatie werkt. Vluchtelingenwerk is sinds die tijd gegroeid van 6 naar circa 30 vrijwilligers. Vluchtelingenwerk wordt regelmatig door bijvoorbeeld kerken of serviceclubs uitgenodigd om een presentatie te verzorgen. Daarna melden zich vaak nieuwe vrijwilligers aan. Aanmeldingen zijn altijd welkom.

Greet vraagt hoeveel vluchtelingen er op Goeree-Overflakkee zijn en of Vluchtelingenwerk bijeenkomsten organiseert om ervaringen uit te wisselen en trauma’s te verwerken. Annie van Ree antwoordt dat statushouders elkaar vaak ontmoeten bij de inburgering. Soms wordt er iets speciaal voor vrouwen georganiseerd, maar dit is altijd maatwerk. Er is een groepje vrouwen dat wil zwemmen en een groepje dat wil breien. Vluchtelingenwerk probeert dit te faciliteren.

Een gast op de tribune bezoekt een jonge vluchteling uit Eritrea die hier vijf jaar is, maar nauwelijks Nederlands spreekt. Het kost veel moeite om haar tot actie te bewegen. Zijn er mogelijkheden voor haar om in de verzorging te werken? Annie van Ree antwoordt dat sommige statushouders het moeilijk vinden om te integreren. We willen graag dat mensen integreren, maar dat lukt alleen als iemand wordt opgenomen door de gemeenschap. Werken mag altijd, vanaf het eerste moment. Als vrijwilliger kun je helpen om dit te regelen voor de statushouder. De gemeente moet wel toestemming geven om vrijwilligerswerk te doen. Als de gemeente het niet toestaat, dan is ze verplicht om de statushouder een integratietraject aan te bieden.

Opgemerkt wordt dat er dit jaar 60 van de 125 mensen zijn gehuisvest. Volgend jaar komen er weer nieuwe mensen bij. Hoe gaat de gemeente dat aanpakken? Annie van Ree antwoordt dat de vluchtelingenstroom in de eerste helft van 2017 kleiner is dan in 2016. De gemeente moet 37 mensen plaatsen. Daarna zijn het er misschien weer iets meer.

Een gast op de tribune werkt sinds drie weken als taalcoach bij inburgeringsinstituut Dahlia. Dahlia heeft maar twee taalcoaches. Hij vraagt waarom vrijwilligers van Vluchtelingenwerk geen taalcoaches leveren aan Dahlia. Annie van Ree antwoordt dat de vier taalcoaches van Vluchtelingenwerk extra worden ingezet als statushouders moeite hebben met het verwerven van de taal. Het heeft een heel praktische insteek en is geen vervanging voor het taalonderwijs.

Gevraagd wordt waar de taken van de vrijwilliger bij Vluchtelingenwerk ophouden en waar die van betaalde maatschappelijk werkers beginnen. Annie van Ree antwoordt dat de vrijwilligers door betaalde krachten worden opgeleid en begeleid. Er is een inwerkperiode voor vrijwilligers van zes weken. Zelf is Annie maatschappelijk werker en heeft ze nauwelijks contact met cliënten. Ze stuurt vrijwilligers aan en bespreekt de cliënten met hen.

Er komt veel op de maatschappelijk begeleiders neer. Vluchtelingen hebben veel meegemaakt en hebben veel zorg en begeleiding nodig.

De voorzitter dankt Annie van Ree hartelijk voor haar presentatie en wenst haar veel succes bij haar werk voor Vluchtelingenwerk.

3. Inspreken gasten

Niemand heeft zich gemeld om in te spreken.

4. Rondvraag

De heer Den Eerzamen vraagt naar het aanvangstijdstip van de vergadering. De vergaderingen beginnen voortaan om 19.30 uur, behalve die van 7 februari 2017. Die start om 19.00 uur in verband met de agenda van de wethouder, die dan te gast is.

5. Vaststellen agenda

De agenda wordt ongewijzigd vastgesteld.

6. Advies experimenten Participatiewet

Ruud stelt voor om naar een haalbaar alternatief te vragen. Sylvia merkt op dat de gemeenteraad is gevraagd om mee te doen aan een landelijk experiment, dat complex en kostbaar is. De adviesraad zou liever zien dat de gemeente onderzoekt hoe ze meer maatwerk kan leveren, waardoor mensen meer mogelijkheden krijgen om wat bij te verdienen. Dat is echter geen alternatief experiment.

Besloten wordt om te adviseren dat de gemeente geen nieuw onderzoek start, maar de alternatieven gewoon gaat inzetten.

De ASDGO stemt in met het advies met inachtneming van bovenstaande opmerking.

7. Landelijk onderzoek gemeenten in verband met de Wmo

De voorzitter stelt dat de gemeente een magere reactie gaf in het TO. Het ging immers om de intentie van de gemeente en niet zozeer om het aanpassen van de verordening. De gemeente heeft haar uitgangspunten helaas niet verwoord.

8. Overschot Wmo 2015

Voor het overschot Wmo geldt hetzelfde. De gemeenteraad heeft besloten om het geld dat over is van de Wmo te gebruiken om gaten in de begroting te dichten. De ASDGO is het hier niet mee eens, maar ziet weinig mogelijkheden om dit te veranderen. Het DB zal erover nadenken hoe de adviesraad dit voor het volgend jaar kan oppakken.

Ton heeft de wethouder gevraagd of de gemeente niet te veel gesneden heeft in de Wmo, waardoor er € 1,7 miljoen is overgebleven. De vraag is of iedereen heeft gekregen wat hij nodig had. De wethouder gaf als antwoord dat de gemeente geen enkele klacht heeft ontvangen. De ASDGO kan zich dit niet voorstellen. Misschien hebben mensen geen klachten ingediend omdat de drempel te hoog was. Tijdens de informatiebijeenkomsten zijn er wel degelijk negatieve geluiden gehoord. Deze zullen worden doorgegeven aan de gemeente. De voorzitter stelt voor om het in relatie tot het advies over huishoudelijke hulp toelage te zien.

9. Regionaal Toezichtskader Wmo

In het TO is het regionaal toezichtskader Wmo aan de orde gesteld. Volgend jaar wordt een pilot start voor huisvesting van mensen die geen huis hebben. In Eilandennieuws werden drie onderwerpen genoemd die regionaal geregeld worden. Geen enkel van deze beleidsonderwerpen is langs de adviesraad geweest, terwijl pas ongevraagd advies is ingediend over het regionaal zorgbeleid. Op de vraag hoe de verbinding met andere adviesraden is afgesproken, antwoordt Cor dat de relatie goed is, maar dat iedereen zijn eigen vergadercyclus heeft. Afgesproken is dat alle adviesraden hetzelfde advies bij hun college indienen. Omdat centrumgemeente Nissewaarde niet bereid was om alle regionale informatie te delen, is in het TO afgesproken dat het college de adviesraad van informatie voorziet.

10. Advies beleidsplan ROTS (Regionaal Opsporingsteam Sociale Recherche) 2016-2017

Ton vraagt wat de reden zou zijn dat zo veel gemeenten zijn afgehaakt tijdens het traject.

Volgens Jantine is een deel afgehaakt door gemeentelijke herindelingen en een deel doordat het zelfstandig het onderwerp heeft opgepakt.

De ASDGO stemt in met het advies.

11. Advies aanpassing beleid bijzondere bijstand

Ruud vindt het Kindpakket een goed idee, maar vraagt of de gemeente het pakket aanvult als er onvoldoende aanbod is van bedrijven en welzijnsorganisaties.

Ton vindt dat de bijzondere bijstand tegenwoordig zo dichtgetimmerd wordt dat er geen sprake meer is van maatwerk, terwijl dat wel nodig is. Bijzondere bijstand is meestal heel urgent, mensen kunnen niets voorschieten. Een aanvraag duurt echter zes weken en in de praktijk duurt het drie tot zes maanden voordat er een beslissing is genomen. Hij stelt voor om de gemeente te vragen om hier alert op te zijn.

Sylvia heeft bij een bijeenkomst van de Cliëntenraad Participatiewet een toelichting gehoord op de snelbalie. Dit is een digitaal systeem om aanvraagprocedures te verkorten tot twee tot vier weken. Bij vier items krijgt de aanvrager direct te zien of hij ervoor in aanmerking komt. Het is wel lastig dat men bij de aanvraag meteen de kostenbon moet scannen, want dat betekent dat men de aankoop moet voorschieten.

Ton merkt op dat het eigen risico van de ziektekostenverzekering vaak een probleem is voor bijstandsgerechtigden. Dit is niet in de bijzondere bijstand opgenomen, terwijl dat eigenlijk wel zou moeten.

Ruud en Ton sturen hun aanvullingen door aan Wim.

De ASDGO stemt in met het advies met inachtneming van bovenstaande aanvullingen.

12. Advies beleidsplan “Van Mooi naar Mooier”

De ASDGO stemt in met het advies.

13. Advies aanpassing huishoudelijke hulp toelage

Vorig jaar heeft de ASDGO advies uitgebracht over de huishoudelijke hulp toelage. Nu wordt geadviseerd over de aanpassing. Piet vindt dat er nog veel open einden zijn. De kosten voor de gebruikers lopen volgend jaar 100% op. Dat vindt hij absoluut onacceptabel, omdat de toelage alleen voor mensen is die huishoudelijke hulp werkelijk nodig hebben. Het verhogen van de eigen bijdrage werkt zwartwerken in de hand. Bovendien is de regeling beschikbaar voor een beperkte groep, terwijl de regeling oorspronkelijk bedoeld was om de werkgelegenheid bij de zorgverleners in stand te houden. Piet noemt het een vorm van discriminatie. Burgers lezen dat er geld over is, maar zij krijgen vervolgens niets als zij zich aanmelden.

Hoewel duidelijk in het advies staat dat de ASDGO niet voor het opheffen van huishoudelijke hulp toelage is, wordt besloten om het nog sterker uit te drukken, namelijk dat de adviesraad tegen het opheffen van de HHT is.

De ASDGO stemt in met het advies met inachtneming van bovenstaande opmerking.

14. Conceptverordening ASDGO

De ASDGO heeft in het TO aangegeven welke aspecten van de verordening wellicht tot problemen leiden. Het meest zorgwekkend was het feit dat in de nieuwe verordening staat dat de gemeente voor de financiering gaat zorgen, maar dat niemand erover heeft nagedacht dat de vergoeding als inkomen wordt gezien. Ook geeft de gemeente geen garantie dat ze voortaan dat iedereen binnen een week na elke vergadering zijn vergoeding ontvangt.

Na onderzoek bij andere gemeenten is gebleken dat Goeree-Overflakkee de meest vergaande verordening heeft gekozen. De verordening had veel minder aangepast hoeven te worden om aan de eisen van de Gemeentewet te voldoen.

15. Bijeenkomsten “Uw zorg, onze zorg”

Kees van Rixoort gaat twee artikelen schrijven: een over de bijeenkomsten en een over de nieuwe adviesraad. Jan benadrukt dat de bekendheid van de adviesraad belangrijk is, want zelfs bij wethouders en raadsleden is de naam ASDGO onbekend.

16. Vaststellen jaarplan 2017, inclusief de jaarplannen van de werkgroepen

Nog niet alle jaarplannen zijn ingeleverd. Van de werkgroep Mantelzorg is er nog geen werkplan en die van Wonen & Leefbaarheid is nog concept.

17. Begroting 2017

Sylvia heeft de begroting 2017 opgesteld. Het budget blijft € 18.000. Vanuit de werkplannen is om € 2.550 gevraagd aan budget, maar er is nu € 1.500 op begroot. De reserve is inmiddels op, dus de kosten moeten beperkt worden. De te maken keuzes binnen de begroting worden verder in de besloten vergadering besproken.

18. Terugkoppeling uit werkgroepen en bezochte vergaderingen / bijeenkomsten

• Jantine en Ruud hebben overleg gehad met de beleidsmedewerkers Jeugd. Het gesprek ging vooral over de cliëntenraad Jeugd, die voortkomt uit de klankbordgroep Jeugd. De groep had zelf besloten om een cliëntenraad te worden. De bezetting is minimaal, er zijn slechts vier mensen overgebleven. Of dat levensvatbaar is, gaat de gemeente nog bekijken.
  
  
• Piet is naar de bijeenkomst met zorgaanbieders over hulp bij het huishouden geweest. Als vertegenwoordiger van de adviesraad vindt hij dat steviger ingestoken moet worden in dit soort overleggen. Het keukentafeloverleg hangt er een beetje bij bij de gemeente en er wordt nauwelijks een verslag van gemaakt. Naar aanleiding van de kritiek van Justitie heeft er alleen toe geleid dat de gemeente checkt of de processen gedekt zijn. Dat levert niets op voor de betrokkenen. Begin 2016 is aan de zorgaanbieders gevraagd om aan innovatie te doen om het kwaliteitsniveau te verhogen. Daar is nog niets aan gedaan. In het document over de HHT staat dat zorgaanbieders enthousiast zijn over de huishoudelijke hulp, maar die indruk had Piet niet.
  
  
• Piet en Jantine zijn bij de projectgroep “verbinden van talenten” geweest. Meis Broeders is de trekker van het project. Een aantal organisaties die vrijwilligers gaan inzetten of aanbieden waren aanwezig, maar de Unie van Vrijwilligers ontbrak. De vraag was hoe vrijwilligers onder de aandacht gebracht kunnen worden en hoe ze beloond kunnen worden.
  
  
• Sylvia heeft namens de werkgroep Participatie met de beleidsmedewerker gesproken over het nieuwe beschut werken. Dit is een mogelijkheid die gemeenten moeten gaan bieden aan mensen met een beperkt arbeidsvermogen (20-50% loonwaarde). Gebleken is dat een aantal mensen niet uit de voeten kan met de regelingen om bij een reguliere werkgever aan de slag te gaan. Het verschil met beschermd werken is dat de doelgroep breder is, dus niet alleen beschikbaar voor mensen met een voormalige wsw-indicatie, maar ook bijvoorbeeld leerlingen die uitstromen van het praktijkonderwijs. Landelijk loopt de realisatie van de plannen sterk achter. Medio januari 2017 komen er drie plekken beschut werken beschikbaar, waarvan één al ingevuld.
  
  
• Cor heeft een symposium bijgewoond over moderne dementiezorg thuis. Er waren diverse presentaties over mantelzorg en de dementia-app werd gedemonstreerd. Verder werd een website gelanceerd waarop mantelzorgers kunnen checken of ze overbelast zijn. Mensen blijken vaak verder in het proces van overbelasting te zijn dan ze denken.
  
  
• Cor heeft het rezo-overleg in Stad aan ’t Haringvliet bijgewoond. Op basis van discussies wordt het nieuwe Pact van GO opgesteld. Er waren veel vertegenwoordigers van organisaties, maar nauwelijks burgers en al helemaal geen jongeren. Het vorige pact werd vooral door de woningbouwverenigingen gesloten en het nieuwe lijkt op dezelfde manier te gaan. In de discussiegroep werd vastgesteld dat de doelstelling in de afgelopen tien jaar veranderd is. Het is dus belangrijk om eerst een nieuw doel te stellen. Cor adviseert de werkgroep Wonen & Leefbaarheid om dit traject in de gaten te houden.

19. Vaststellen verslag 11 oktober 2016

Tekstueel

Het verslag wordt ongewijzigd vastgesteld.

Naar aanleiding van

Er zijn geen opmerkingen naar aanleiding van het verslag.

Actielijst

20. Verslag DB-vergadering d.d. 17 november 2016

De ASDGO neemt het verslag van de DB-vergadering voor kennisgeving aan.

21. Verslag TO d.d. 24 november 2016

De ASDGO neemt het verslag van het TO voor kennisgeving aan.

22. Sluiting

De voorzitter sluit de vergadering om 21.15 uur.

De volgende vergadering wordt gehouden op 7 februari 2017.

Aanwezig: Cor Hameeteman (voorzitter), Wim van der Kamp, Sylvia Verwijs, Greet Schaap, Piet Vervloet, Ruud Bouman, Roy de Haan, Jantine de Kuijper, Ton Roos, Jan Oomkes, Ingrid Wendt

Aanwezig als toehoorder/adviseur:

Annie van Ree. Toehoorders niet opgenomen, ongeveer 15 personen.

Afwezig met kennisgeving: Marissa Tanis, Marjo van Maurik

Voorzitter: Cor Hameeteman

Secretaris: Wim van der Kamp