Verslag bijeenkomst ASDGO 6 december 2016

Vluchtelingenwerk op Goeree-Overflakkee

Annie van Ree geeft een toelichting op het werk van Vluchtelingenwerk Nederland. Miljoenen mensen zijn op de vlucht. De meesten worden in de buurt van hun thuisland opgevangen. Een aantal vlucht door, waarvan een klein deel in Nederland terechtkomt. Een vluchteling moet hij zich aanmelden in Ter Apel of een ander aanmeldingscentrum. Hij wordt door de IND verhoord, waarna bepaald wordt of hij als vluchteling wordt erkend. 30% wordt teruggestuurd, bijvoorbeeld omdat zij zich al in een ander land gemeld hebben. De groei van de vluchtelingenstroom was vorig jaar groot, maar lang niet zo groot als in de jaren negentig tijdens de oorlog in Joegoslavië. Het lijkt erop dat het aantal vluchtelingen volgend jaar gaat dalen.

Als iemand in Nederland komt, is Vluchtelingenwerk meteen aanwezig bij de verhoren door de IND voor juridische begeleiding. Na erkenning is de vluchteling statushouder en gaat hij naar een azc totdat er een woning vrijkomt. Voor de opvang van vluchtelingen is op landelijk niveau een verdeelsleutel gemaakt: elke gemeente moet een aantal statushouders huisvesten. Goeree-Overflakkee moest in 2016 125 statushouders opvangen. Er zijn echter onvoldoende geschikte woningen. In december wordt nog een inhaalslag gemaakt, waardoor in totaal waarschijnlijk 60 statushouders kunnen worden gehuisvest. Besloten is om tijdelijk vijf mensen per woning te plaatsen. Dit zijn mensen die gezinshereniging hebben aangevraagd. Als hun families komen, krijgen zij zo snel mogelijk een eengezinswoning toegewezen. Zolang die niet beschikbaar is, verblijft de statushouder in de tijdelijke woning en de overgekomen familieleden in het azc. Per jaar komen er ook 500 vluchtelingen op uitnodiging naar Nederland. Hiervan zijn er zeven naar Goeree-Overflakkee gekomen. Ze komen rechtstreeks uit een vluchtelingenkamp en worden door Vluchtelingenwerk opgevangen.

Vluchtelingenwerk bereidt de statushouders voor op de asielprocedure, gaat op zoek naar familieleden, onderbouwt de asielaanvraag, biedt een luisterend oor, informeert de vluchteling over mogelijke terugkeer en woont de verhoren van de IND bij. Kortom: de organisatie helpt de statushouder om een nieuw bestaan op te bouwen. Er is ook veel aandacht voor de kinderen die meekomen. Vluchtelingenwerk zorgt onder andere voor animatie, lichamelijke en geestelijke zorg en onderwijs.

Als iemand op Goeree-Overflakkee een woning krijgt toegewezen, gaat de decentrale organisatie van Vluchtelingenwerk in overleg met de gemeente en de woningbouwvereniging en zorgt ervoor dat er een vrijwilliger meegaat voor de administratie. Vervolgens wordt samen gekeken wat er nodig is om de woning in te richten: geen overdreven luxe, maar gewoon wat nodig is. Als criterium geldt dat men moet kunnen leven zoals men in Nederland gewend is als men net op zichzelf gaat wonen. Vaak worden tweedehands meubelen aangeboden.

Nederland kent heel veel regels en papieren, die vaak onbegrijpelijk zijn voor vluchtelingen. Vluchtelingenwerk legt aan cliënten uit hoe wij omgaan met regels. De organisatie begeleidt de vluchtelingen een jaar, waarna ze zich moeten kunnen redden. Sommigen blijven echter langer afhankelijk van Vluchtelingenwerk, bijvoorbeeld doordat ze de taal onvoldoende machtig zijn.

Op kantoor werken tien maatschappelijk begeleiders en vrijwilligers die minimaal twee dagen per week worden ingezet. Eigenlijk zou het betaald werk moeten zijn, want men maakt veel uren en doet verantwoordelijk werk. Een vaste groep vrijwilligers vormt de kern. Daarnaast werkt een aantal mensen kortere tijd bij Vluchtelingenwerk, bijvoorbeeld als opstap naar betaald werk.

Statushouders kunnen bij twee organisaties op Goeree-Overflakkee een inburgeringscursus volgen. Binnen drie jaar na huisvesting moeten ze hun inburgeringsdiploma halen. Dat is niet voor iedereen haalbaar. Indien nodig krijgen ze een taalcoach aangewezen van Vluchtelingenwerk aangeboden. Vluchtelingen moeten allemaal een participatieverklaring tekenen waarin de Nederlandse waarden en normen worden uitgelegd in hun eigen taal. Vluchtelingenwerk geeft workshops hierover.

Tijdens de eerste zes weken ontvangen statushouders nog geen uitkering en toeslagen, waardoor zij afhankelijk zijn van de voedselbank. Vluchtelingenwerk brengt de voedselpakketten rond, omdat statushouders meestal geen auto en/of fiets hebben om deze zelf op te halen. Tot slot helpt Vluchtelingenwerk met het zoeken naar werk.

Vluchtelingenwerk is gevestigd op Binnenweg 5, Sommelsdijk.

Op de vraag hoe moeilijk het is om vrijwilligers te vinden, antwoordt Annie van Ree dat zij zelf sinds augustus 2015 voor de organisatie werkt. Vluchtelingenwerk is sinds die tijd gegroeid van 6 naar circa 30 vrijwilligers. Vluchtelingenwerk wordt regelmatig door bijvoorbeeld kerken of serviceclubs uitgenodigd om een presentatie te verzorgen. Daarna melden zich vaak nieuwe vrijwilligers aan. Aanmeldingen zijn altijd welkom.

Greet vraagt hoeveel vluchtelingen er op Goeree-Overflakkee zijn en of Vluchtelingenwerk bijeenkomsten organiseert om ervaringen uit te wisselen en trauma’s te verwerken. Annie van Ree antwoordt dat statushouders elkaar vaak ontmoeten bij de inburgering. Soms wordt er iets speciaal voor vrouwen georganiseerd, maar dit is altijd maatwerk. Er is een groepje vrouwen dat wil zwemmen en een groepje dat wil breien. Vluchtelingenwerk probeert dit te faciliteren.

Een gast op de tribune bezoekt een jonge vluchteling uit Eritrea die hier vijf jaar is, maar nauwelijks Nederlands spreekt. Het kost veel moeite om haar tot actie te bewegen. Zijn er mogelijkheden voor haar om in de verzorging te werken? Annie van Ree antwoordt dat sommige statushouders het moeilijk vinden om te integreren. We willen graag dat mensen integreren, maar dat lukt alleen als iemand wordt opgenomen door de gemeenschap. Werken mag altijd, vanaf het eerste moment. Als vrijwilliger kun je helpen om dit te regelen voor de statushouder. De gemeente moet wel toestemming geven om vrijwilligerswerk te doen. Als de gemeente het niet toestaat, dan is ze verplicht om de statushouder een integratietraject aan te bieden.

Opgemerkt wordt dat er dit jaar 60 van de 125 mensen zijn gehuisvest. Volgend jaar komen er weer nieuwe mensen bij. Hoe gaat de gemeente dat aanpakken? Annie van Ree antwoordt dat de vluchtelingenstroom in de eerste helft van 2017 kleiner is dan in 2016. De gemeente moet 37 mensen plaatsen. Daarna zijn het er misschien weer iets meer.

Een gast op de tribune werkt sinds drie weken als taalcoach bij inburgeringsinstituut Dahlia. Dahlia heeft maar twee taalcoaches. Hij vraagt waarom vrijwilligers van Vluchtelingenwerk geen taalcoaches leveren aan Dahlia. Annie van Ree antwoordt dat de vier taalcoaches van Vluchtelingenwerk extra worden ingezet als statushouders moeite hebben met het verwerven van de taal. Het heeft een heel praktische insteek en is geen vervanging voor het taalonderwijs.

Gevraagd wordt waar de taken van de vrijwilliger bij Vluchtelingenwerk ophouden en waar die van betaalde maatschappelijk werkers beginnen. Annie van Ree antwoordt dat de vrijwilligers door betaalde krachten worden opgeleid en begeleid. Er is een inwerkperiode voor vrijwilligers van zes weken. Zelf is Annie maatschappelijk werker en heeft ze nauwelijks contact met cliënten. Ze stuurt vrijwilligers aan en bespreekt de cliënten met hen.

Er komt veel op de maatschappelijk begeleiders neer. Vluchtelingen hebben veel meegemaakt en hebben veel zorg en begeleiding nodig.

De voorzitter dankt Annie van Ree hartelijk voor haar presentatie en wenst haar veel succes bij haar werk voor Vluchtelingenwerk.