Doel van de kanteling

Project de Kanteling wil de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) zo toepassen dat iedereen kan meedoen in de samenleving. Het belangrijkste doel van de kanteling is de huidige uitvoering van de Wmo zo te kantelen dat participatie centraal staat. Dat vraagt om een nieuwe manier van denken en doen. Een integrale benadering van burgervragen vraagt om een ketensamenwerking tussen de instellingen in de stad. Inclusief beleid moet weer hoog op de agenda staan. Voorkomen kost immers minder dan repareren. De Kanteling wil de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) zo toepassen dat iedereen kan meedoen in de samenleving. Het belangrijkste doel van de Kanteling is de huidige uitvoering van de Wmo zo te kantelen dat participatie centraal staat. Dat vraagt om een nieuwe manier van denken en doen: vanuit de hele persoon, vanuit gewenste resultaten en niet slechts vanuit de bestaande voorzieningen.

Compensatieplicht
In de praktijk van alledag weten zowel burgers met een beperking als ambtenaren vaak niet goed wat er mogelijk is met de compensatieplicht. Nog te vaak kijken zij voor een probleem alleen naar het verstrekkingenboek en de bestaande voorzieningen. Het zou echter moeten gaan om de vraag hoe iemand kan meedoen? Wat gebeurt er in het leven van die persoon? Hoe heeft hij zijn leven georganiseerd, welke ambities heeft hij? Wat zijn zijn hobby’s, welk vrijwilligerswerk heeft hij en bij wie gaat hij graag op bezoek? Wordt hij hierin belemmerd?

Individueel
Burgers die bij het loket aankloppen, zullen duidelijk moeten maken hoe hun leven eruit ziet en wat zij nodig hebben om mee te kunnen doen. Zo kunnen zij samen met de gemeente kijken welke belemmeringen uit het dagelijkse leven gecompenseerd moeten worden. Dat gaat verder dan het aanvragen van een concrete voorziening. Iemand vraagt geen tafeltje dekje aan, maar een compensatie omdat hij op dit moment en in deze keuken niet (langer) voor zichzelf kan koken. Het resultaat is bepalend: kan de burger weer meedoen aan de samenleving?

Keukentafelgesprek
Dit is een andere benadering dan burgers met een beperking en ambtenaren gewend zijn. Tijdens een zgn. ‘keukentafelgesprek’ wordt nu uitgezocht wat de vraag is en welke oplossingen op maat mogelijk zijn. Ook wordt in kaart gebracht waar de eigen kracht en de mogelijkheden van de betreffende burger ligt en of er een sociaal netwerk aanwezig is. Maar ook waar de draagkracht van de burger en het sociale netwerk zijn grenzen heeft bereikt. De kanteling beoogt om daar waar mogelijk de burger de regie en verantwoordelijkheid over zijn eigen leven te laten (be)houden.

Rol belangenbehartigers
Om de doelen van de kanteling te realiseren is er veel werk aan de winkel op lokaal niveau. Voor belangenbehartigers is er werk aan de winkel om de wensen, behoeftes en signalen van (kwetsbare) burgers in te brengen, om bestuurders en beleidsmakers te attenderen op alternatieven en om actief mee te denken over nieuw beleid. De gemeente zal zijn burgers moeten informeren over de doelen van de kanteling en de compensatieplicht en wat dit betekent voor de burger die aanklopt voor hulp en ondersteuning. Er ligt een grote uitdaging om zorg en welzijn beter op elkaar aan te laten sluiten. Waar mogelijk moeten regelingen en procedures vereenvoudigd worden om de bureaucratie te verminderen en de dienstverlening aan kwetsbare burgers te verbeteren. Dit bespaart kosten bij de gemeente en frustraties van burgers. Lokale beleidsmakers zullen zich de vraag moeten stellen of ‘het loket’ klaar en berekend is op haar nieuwe ‘gekantelde’ taak. Zij zullen ook moeten nagaan hoe andere aanbieders van informatie en advies en hulp zich zodanig kunnen verhouden tot het loket dat de burger niet van het kastje naar de muur wordt gestuurd. De gemeente zal het mantelzorgbeleid en het (zorg)vrijwilligersbeleid onder de loep moeten nemen en kijken of de doelen van deze beleidsterreinen en de instrumenten die worden ingezet de beoogde kanteling voldoende ondersteunen.

Vrijwilligers en professionals
Belangrijke vraag is natuurlijk wat redelijkerwijze in handen van vrijwilligers en mantelzorgers mag worden gelegd en wat tot het domein van de professionals behoort. Maar ook hoe verbindingen gelegd kunnen worden tussen (zorg) vrijwilligers en professionals zodat ze elkaar kunnen versterken? Hoe wordt de onderlinge samenhang (sociale cohesie) en hulpvaardigheid in buurten en wijken gestimuleerd? Worden kwetsbare burgers wel bereikt, zijn zij in beeld bij de gemeente? Dit zijn vraagstukken die een lokale aanpak vergen. De gemeente zal goed moeten nadenken welke opdrachten zij bij de welzijninstellingen neerlegt en hen moeten stimuleren om ‘Welzijn Nieuwe Stijl’ vorm te geven. Denk bijvoorbeeld aan vraaggericht werken in plaats van aanbodgericht werken.

Kosten besparen
Bewust investeren in welzijn bespaart (toekomstige) kosten in de zo