KBO-PCOB presenteert manifest om waardig ouder te worden

Partijleider Gert-Jan Segers (ChristenUnie), omroepdirecteur Jan Slagter (MAX) en directeur Manon Van der Kaa (KBO-PCOB) namen in november het initiatief voor de samenwerking. Aanleiding was de discussie over ‘voltooid leven’. Volgens de deelnemende partners moet éérst werk worden gemaakt van het voorkómen van voltooid leven, voor de discussie over voltooid leven kan worden gevoerd.

Initiatief

De ChristenUnie, KBO-PCOB en Omroep MAX zijn initiatiefnemers van het manifest ‘Waardig ouder worden’. Zij benadrukken het belang van de plannen in het manifest. Van der kaa (KBO-PCOB): “Het aantal kwetsbare ouderen in Nederland neemt de komende jaren toe. Daarom is het van wezenlijk belang dat er een coördinerend bewindspersoon ouderenbeleid komt die zaken als werk, wonen en zorg integraal bekijkt en de herwaardering voor ouderdom op de kaart zet.”

Slagter (Omroep MAX): “Overheid en samenleving hebben met elkaar de verantwoordelijkheid om ouderen een betekenisvolle plek te geven in de maatschappij. Samen moeten we ons inzetten om ouderen een volwaardig leven te geven in plaats van een voltooid leven.”

In een breed gedragen manifest pleiten ChristenUnie, SP en CDA, KBO-PCOB, Omroep MAX, maatschappelijke organisaties en een groot aantal bekende Nederlanders voor een aantal actiepunten waardoor het welzijn en kwaliteit van leven van ouderen weer kan toenemen. In het manifest pleiten deze partners onder meer voor een minister voor ouderenbeleid, een actieprogramma voor de herwaardering van ouderdom, meer ondersteuning voor mantelzorg en vrijwilligerswerk en huisbezoeken om eenzaamheid tegen te gaan. Vanaf dinsdag 31 januari kan iedereen via www.waardigouderworden.nl het manifest ondertekenen.

Politiek

ChristenUnie, SP en CDA nodigen de komende tijd andere politieke partijen uit om zich óók aan te sluiten bij het manifest. ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers: “Over de plannen rond ‘voltooid leven’ zullen de meningen blijven verschillen. Maar waar we elkaar politiek en maatschappelijk wel zouden kunnen vinden, is in een inzet voor een samenleving waarin ouderen gezien en gewaardeerd worden. Met een gezamenlijke agenda voor ‘Waardig ouder worden’ kunnen we daar werk van maken.”

Mona Keijzer (CDA): “Onder ouderen is eenzaamheid een groot probleem. Daarnaast raken, door alle hervormingen, familie en mantelzorgers overbelast. We moeten hier samen met elkaar iets doen. Het CDA wil daarom met al deze partijen en organisaties stappen zetten om eenzaamheid onder ouderen tegen te gaan.”

SP-Kamerlid Renske Leijten: “De laatste jaren is in alle rust genieten van je oude dag voor steeds meer ouderen uit zicht geraakt. Ouderen voelen zich soms afgeschreven. Daarom kiest de SP vol voor goede zorg en begeleiding waar nodig, en een plek voor ouderen midden in onze samenleving.”

Meer steun

Behalve maatschappelijke organisaties als Stichting Present en Coalitie Erbij, zorginstellingen en beroepsorganisaties heeft ook een groot aantal bekende Nederlanders steun uitgesproken voor het manifest. Onder hen zijn onder meer Willeke Alberti, Bart Chabot, Jack van Gelder, Dolf Jansen, Martine van Os, Huub Stapel en Peter van Uhm. Ook Hugo Borst en Carin Gaemers, die met een eigen manifest al eens aandacht vroegen voor de ouderenzorg ondersteunen ‘Waardig ouder worden’.

Manifest ‘Waardig ouder worden’ ‘Waardeloos leven bestaat niet, maar mensen kunnen zich waardeloos voelen door onverschilligheid en gebrekkige zorg. Dat voorkomen is de opdracht van een hele samenleving.’ Vonne van der Meer (schrijfster) Nederland telt een grote diverse groep ouderen. Er zijn ouderen die heel vitaal zijn en met bijvoorbeeld mantelzorg en vrijwilligerswerk een grote bijdrage aan onze samenleving leveren. Tegelijkertijd moeten we onze ogen niet sluiten voor het feit dat ouderen te maken kunnen krijgen met toenemende kwetsbaarheid, zowel op fysiek, sociaal als geestelijk gebied. Deze kwetsbaarheid verdient onze bescherming. Wat ons voor ogen staat is een samenleving waarin alle ouderen van betekenis zijn. Daarvoor heeft iedereen een eigen verantwoordelijkheid. Ouderen zelf, familie, vrienden, buren, gemeenschappen, zorgverleners, gemeenten en ook de rijksoverheid. Ouder worden leidt tot nieuwe vragen, ook vragen over de laatste levensfase en het levenseinde. Er zijn momenteel verschillende voorstellen om hulp bij zelfdoding mogelijk te maken voor ouderen die het leven als ‘voltooid’ zien. Over de wenselijkheid hiervan verschillen de meningen en hoeven we het ook niet eens te worden. Maar we kunnen elkaar wel vinden in de constatering dat achter de term ‘voltooid leven’ leed schuil kan gaan, dat wij kunnen verzachten zodat de wil om te leven weer de overhand neemt. Te veel ouderen hebben het gevoel dat hun leven zinloos is geworden, dat ze niet meer van waarde kunnen zijn. Het is een gedachte die opkomt in een samenleving die ouderdom vaak onvoldoende waardeert. Die naar ouderenzorg kijkt als een kostenpost. En waarin er steeds minder tijd is om echt naar elkaar om te zien. Het mooie is dat we met elkaar de samenleving vormen. Het politiek breed gedragen manifest ‘Scherp op Ouderenzorg’ van Hugo Borst en Carin Gaemers roept op tot een verbetering van de ouderenzorg. Met elkaar kunnen we ook invulling geven aan de oproep van de Commissie Schnabel om werk te maken van de voorkoming van de beleving van ‘voltooid leven’. De commissie noemt hierbij de volgende aandachtspunten: ‘(..) voorbereiding op en acceptatie van ouderdom; voorkomen van eenzaamheid en ondersteunen van ouderen bij het behouden of aangaan van sociale contacten; zorgen voor een voldoende welvaartsniveau; vergroten van zelfredzaamheid; passende zorg; aandacht voor zingeving: zin leren/blijven geven aan het bestaan op hoge leeftijd; aandacht voor ouderen met een doodswens; actieve inzet op spirituele zorg; herwaardering van de (maatschappelijke) visie op ouderdom.’ (Adviescommissie voltooid leven, 2016, p.13) Wij geloven in een samenleving waarin ouderen zich gezien en gewaardeerd voelen. Een samenleving waarin zij goede zorg en liefdevolle aandacht krijgen, gewaardeerd worden om wie ze zijn en waarin zij kunnen blijven meedoen. Dat is de samenleving die ons voor ogen staat. Daarbij beseffen wij dat wij niet alle problemen altijd kunnen oplossen. Om die samenleving dichterbij te brengen, willen wij ons met dit manifest ‘Waardig ouder worden’ inzetten voor een samenleving waarin ouderen een volwaardige plaats hebben! De initiatiefnemers: Gert-Jan Segers (fractievoorzitter ChristenUnie Tweede Kamer) Jan Slagter (bestuurder Omroep MAX) Manon Van der kaa (directeur KBO-PCOB) 

1. Stel een coördinerend minister voor ouderenbeleid aan Het ouderenbeleid in Nederland is versnipperd over verschillende ministeries. Wij stellen één minister aan die hier integraal verantwoordelijk voor wordt.

2. Werk aan acceptatie en herwaardering van ouderdom We moeten met elkaar in gesprek over hoe we denken over ouderdom en gebreken en over de waardering van het leven in ouderdom. De coördinerend minister start een publiekscampagne en actieprogramma voor samenhang en solidariteit tussen generaties. 

3. Zet alles op alles om eenzaamheid bij ouderen te voorkomen Zorgverleners moeten signalen over eenzaamheid beter doorgeven aan welzijnsorganisaties. We vragen gemeenten de juiste ondersteuning te bieden aan lokale (vrijwilligers)organisaties die eenzaamheid onder ouderen tegengaan en deze organisaties te betrekken bij het lokale ouderenbeleid. Gemeenten hebben de taak om via huisbezoeken het welzijn van ouderen goed in kaart te brengen en te zorgen dat de huishoudelijke hulp op orde is. 

4. Stimuleer mantelzorg We willen geen kostendelersnorm voor mantelzorgers en een ruimere verlofregeling voor mantelzorgers. Met een mantelzorgfonds of -vergoeding stellen we werkgevers of werknemers in staat de overmatige kosten van mantelzorgverlof bij de overheid in rekening te brengen. Dagbesteding en respijtzorg dienen beschikbaar te zijn om mantelzorgers te ontlasten.

 5. Maak vrijwilligerswerk aantrekkelijker We maken de Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) voor vrijwilligers die met ouderen werken gratis. Vrijwilligerswerk met ouderen is geen reden om te korten op de uitkering. Landelijk werkende vrijwilligersorganisaties krijgen de kans om door het gehele land vrijwilligersnetwerken te verstevigen of op te bouwen. 

6. Laat jongeren vrijwilligerswerk doen in de ouderenzorg Om het contact tussen ouderen en jongeren te bevorderen, worden jongeren gestimuleerd om vrijwilligerswerk te doen in de ouderenzorg. We voeren een maatschappelijke stage of maatschappelijke dienstplicht in en faciliteren jongeren die vrijwilligerswerk doen.

7. Stimuleer initiatieven waar ouderen elkaar kunnen ontmoeten Waar buurtcentra en keukens in zorginstellingen worden gesloten, willen we juist dat er lokaal weer initiatieven ontstaan waar ouderen elkaar kunnen ontmoeten en gezamenlijk kunnen eten. We dagen gemeenten uit om deze initiatieven te ondersteunen. 

8. Maak meer ruimte voor passende woonvormen We willen meer ruimte voor kleinschalige initiatieven waar mensen in huiselijke en vertrouwde sfeer kunnen genieten van hun oude dag. De financiering volgt de behoeften van ouderen. De coördinerend minister krijgt als opdracht mee om hier werk van te maken door het starten van een investeringsfonds en het bijeen brengen van woningcorporaties, die hierin ook een rol spelen. 

9. Investeer in passende en palliatieve zorg Advance care planning, waarbij ouderen hun wensen met betrekking tot zorg naar het levenseinde bespreken, wordt een belangrijk onderdeel van goede zorg. Palliatieve zorg, waar mogelijk in de thuissituatie, wordt sterker in de zorg verankerd. 

10. Investeer in levensbegeleiders Het kabinet stelt voor om stervensbegeleiders te gaan opleiden en benoemen. Wij stellen voor om te investeren in levensbegeleiders. Mensen die bij ouderen op bezoek komen, levensvragen kunnen beantwoorden, een luisterend oor bieden en helpen waar nodig. Geestelijke verzorging is nogal eens een bezuinigingspost, maar blijft wat ons betreft een essentieel onderdeel van verpleeghuiszorg en zorgnetwerken.